ਇਹ ਸਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਕਿਹੜੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਝੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜੂਨ 84 ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨਾਲ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਗੜ ਚੁੱਕੀ ਸਿੱਖ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੇ 4 ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਆਖ਼ਰੀ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਲਚਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਡੂੰਘੇ ਸੰਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਫੈਲੀ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਹੁਣ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਮੀਂਹ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਾਂਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੋ ਰੌਲਾ ਬੁਝਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਉਹ ਯਕੀਨਨ ਹੁਣ ਬੁਝਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਸਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੋਟਰ ਕਿਹੜੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਜੂਨ 84 ਦੇ ਖੂਨ-ਖਰਾਬੇ ਨਾਲ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਗੜ ਚੁੱਕੀ ਸਿੱਖ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੇ ਬਾਕੀ ਦੇ 4 ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ ਦਿਖਾਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਖੋਖਲੇਪਣ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਡੂੰਘੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਫੈਲੀ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਬਾਰਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਝੱਖੜਾਂ ਦੇ ਮੀਂਹ ਵਿਚ ਵੀ ਢਿੱਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੋ ਰੌਲਾ ਬੁਝਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹੁਣ ਬੁਝਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
